In 1797 werd het allereerste academisch ziekenhuis in Groningen gevestigd in het Groene weeshuis (over dit weeshuis schreef ik al eens een kort verhaal). Het initiatief tot dit eerste ziekenhuis, het Nosocomium Academicum, kwam van hoogleraar Evert Jan Thomassen à Thuessink. Het Nosocomium Academicum had slechts acht bedden.
Al snel bleek dit ziekenhuis te klein en dus werd er in 1803 een nieuw ziekenhuis geopend in het West-Indisch Huis aan de Munnekeholm. Dit nieuwe ziekenhuis had 40 bedden.
Omdat er in 1817 in Groningen een tyfusepidemie dreigde werd er een noodhospitaal geopend met dertig bedden. Twee jaar later werd van dit noodhospitaal een permanent ziekenhuis gemaakt en kreeg het de naam Stads Armen Ziekenhuis.
De twee ziekenhuizen (het Nosocomium Academicum en het Stas Armen Ziekenhuis) gingen in 1852 samen. Hiervoor werd het gebouw aan de Munnekeholm verbouwd. Daarna had het honderdvierentwintig bedden. Vanaf dat moment kreeg het de naam Algemeen Provinciaal Stads- en Academisch Ziekenhuis. Maar ook dit ziekenhuis bleek al snel weer te klein. En er was niet alleen een tekort aan bedden, maar ook aan bijvoorbeeld instrumenten en kleding.
In 1889 werd uiteindelijk besloten tot de bouw van een geheel nieuw ziekenhuis. Dat werd gebouwd aan de oostkant van de stad op de plek waar tot 1874 de vestingwallen waren. Het ziekenhuis was klaar in 1903 en bestond uit verschillende paviljoenen die ieder hun eigen specialisme hadden. Tussen de paviljoenen waren tuinen aangelegd.
In de decennia daarna vierde het nieuwe Academisch Ziekenhuis Groningen (AZG) vele successen. Zo ontwikkelden medewerkers van het AZG de hart-longmachine en werd er in 1957 de eerste openhartoperatie uitgevoerd. Ook kon het, mede door de ruime opzet van het complex, meegroeien met de ontwikkelingen in de medische wetenschap en de veranderende zorgvraag. Helaas bleef er door nieuwbouw en het toenemende gebruik van auto’s bijna niets over van de tuinen.
Hoewel ziekenhuizen in de rest van het land allemaal naar de rand van de stad werden verplaatste bleef het ziekenhuis van Groningen midden in de stad. Het Medisch Centrum dat in 1971 (na een verbouwing) werd geopend had naast een receptie en een centrale hal overdekte binnenstraten. Via deze straten zijn de poliklinieken en verpleegafdelingen te bereiken.
In 2005 ontstond het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) door een samenvoeging van het ziekenhuis en de Faculteit der Medische Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen. Het UMCG is een van de drie ziekhuizen in Nederland waar harttransplantaties mogen worden uitgevoerd en het enige in Nederland waar alle orgaantransplantaties mogen worden uitgevoerd.
De laatste tijd is het Groningse ziekenhuis in het nieuws omdat de minister van VWS de afdeling voor complexe kinderhartchirurgie van het UMCG wil sluiten.
